Dung dịch đệm là gì? Làm thế nào để sử dụng hỗn hợp đệm một cách hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn khám phá những điều này.
Dung dịch đệm là gì?
Dung dịch đệm là một loại dung dịch lỏng chứa một hỗn hợp bao gồm axit yếu và bazơ liên hợp của nó hoặc bazơ yếu và axit liên hợp. Hỗn hợp đệm có một tính chất đặc biệt, đó là khi thêm một axit hoặc bazơ vào hỗn hợp, độ pH của dung dịch thay đổi rất ít so với ban đầu. Công dụng chính của hỗn hợp đệm là ổn định độ pH trong các thí nghiệm và trong tự nhiên.
Trong một hỗn hợp đệm, có thể có các chất như CH3COOH + CH3COONa, NaHCO3 + Na2CO3, NH4Cl + NH3, hoặc các axit và bazơ khác.
Dung dịch đệm giúp duy trì độ pH của các enzym trong cơ thể sống. Nhiều enzym chỉ hoạt động trong một môi trường pH nhất định; nếu độ pH thay đổi, enzym sẽ không hoạt động hoặc bị tổn thương. Ví dụ, axit cacbonic (H2CO3) và bicacbonat (HCO3-) có mặt trong huyết tương để duy trì pH trong khoảng từ 7,35 đến 7,45.
Công thức tính pH của dung dịch đệm
Để tính độ pH của một dung dịch đệm, ta sử dụng công thức Henderson – Hasselbalch. Nếu dung dịch đệm bao gồm một axit HA với nồng độ [HA] và bazơ liên hợp A- với nồng độ [A-], ta có phương trình cân bằng điện ly:
HA ⇔ H+ + A-
Từ đó, ta có công thức tính pH của dung dịch đệm:
pH = pKa + log ([A-]/[HA])
Lưu ý: Tỷ lệ nồng độ giữa bazơ liên hợp và axit liên hợp cũng chính là tỷ lệ số mol giữa hai chất này trong hỗn hợp đệm.
Để biết thêm thông tin về cách tính pH của dung dịch đệm, bạn có thể xem video hướng dẫn.
Các loại hợp chất đệm
Hiện nay, có ba loại dung dịch đệm phổ biến mà bạn nên biết:
- Dung dịch đệm axit: Gồm một axit yếu kết hợp với muối của nó và một bazơ mạnh.
- Dung dịch đệm bazơ: Là một dung dịch lỏng gồm một bazơ yếu kết hợp với muối của nó và một axit mạnh.
- Dung dịch đệm thứ ba: Là một loại hỗn hợp axit-bazơ.
Trong cuộc sống hàng ngày, hỗn hợp đệm được sử dụng rộng rãi cả trong tự nhiên và trong các thí nghiệm. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về dung dịch đệm và cách tính độ pH của hỗn hợp đệm, để có thể áp dụng vào cuộc sống của mình.
Bạn cũng có thể quan tâm đến các hợp chất khác như Tromethamine, Sodium acetate và borax trong các ứng dụng dược phẩm và mỹ phẩm.
Edited by Dnulib
