Bạn có biết khí gas không chỉ được sử dụng trong hầu hết các gia đình, mà còn được xem là một loại nhiên liệu sạch và có ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau? Tuy nhiên, cần lưu ý rằng khí gas cũng tiềm ẩn nhiều nguy hiểm nếu sử dụng không đúng cách. Chính vì vậy, trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về thành phần chính của khí gas và cấu tạo của nó để đảm bảo an toàn cho bản thân và gia đình.
1. Khí gas là gì?
Khí gas là hỗn hợp chất khí cháy được, bao gồm phần lớn các hydrocacbon. Thành phần chính của khí gas gồm Propane (C3H8), Butane (C4H10) và một số thành phần khác. Khí gas thường được tìm thấy cùng với các mỏ dầu ở trong vỏ Trái Đất, và được khai thác và tinh lọc thành nhiên liệu cung cấp cho khoảng 25% nguồn cung năng lượng thế giới. Khí gas cũng có thể được sản xuất từ quá trình chưng cất các loại dầu thô từ những nhà máy lọc dầu.
Khí gas không màu, không mùi và rất độc khi hít phải. Vì không có mùi, các nhà sản xuất thường thêm mùi vào khí gas để người sử dụng có thể nhận biết và phòng tránh. Mặc dù độc, nhưng khí gas an toàn cho môi trường hơn với than đá và dầu mỏ vì sản sinh ra ít khí nhà kính.
2. Hiện tượng khí gas hóa lỏng
Khí gas tồn tại ở thể khí. Để thuận tiện trong vận chuyển, khí gas được nén lại dưới áp suất cao để chuyển sang trạng thái lỏng. 1 kg khí gas lỏng trong bình, khi thoát ra ngoài sẽ tạo thành 250 lít khí gas.
Khi chuyển từ trạng thái lỏng sang trạng thái khí, khí gas sẽ hấp thụ nhiệt từ bên trong và môi trường xung quanh, làm lạnh bình gas. Bạn có thể thấy bình gas trở lạnh và có thể xuất hiện nước hoặc tuyết, thậm chí đóng băng trên bề mặt.
Nhiệt độ cháy của khí gas khoảng 1925°c, tạo ra lượng nhiệt lượng lớn và bức xạ nhiệt cao, nhanh chóng nung nóng không khí xung quanh. Do tác động của nhiệt, áp suất trong các thiết bị chứa khí gas tăng lên, dễ dẫn đến nổ và gây hỏa hoạn nghiêm trọng.
3. Thành phần cấu tạo của khí gas là gì?
Khí gas là hỗn hợp các chất hydrocacbon, với thành phần chủ yếu là Propane (C3H8) và Butane (C4H10), cùng với một số thành phần khác. Khí gas tồn tại trong thiên nhiên ở các giếng dầu hoặc giếng gas, và cũng có thể được sản xuất ở các nhà máy lọc dầu.
Propane thích hợp cho việc sử dụng làm nhiên liệu cho động cơ trong các môi trường khắc nghiệt như nhiệt độ thấp và áp suất cao. Trong khi đó, Butane thích hợp làm nhiên liệu đòi hỏi sự bay hơi của bình gas. Hỗn hợp Propane và Butane thường được sử dụng để chế biến thành khí đốt dân dụng và ứng dụng trong các ngành công nghiệp.
4. Những đặc tính cơ bản của khí gas
Khí gas có những đặc tính cơ bản sau:
- Không màu.
- Không mùi. Trong thực tế, khí gas được thêm mùi đặc trưng để dễ phát hiện khi có sự cố rò rỉ gas.
- Dễ cháy.
- Nặng hơn không khí.
- Màu sắc: dưới dạng lỏng, khí gas không có màu, dưới dạng khí, khí gas có màu sáng trắng.
- Loại khí đốt sạch vì hàm lượng lưu huỳnh gần như không đáng kể, gần như không độc hại. Tuy nhiên, khi hít phải một lượng lớn khí gas, có thể gây ngất.
- Rẻ hơn so với xăng, dầu và điện, thân thiện với môi trường. Do đó, khí gas được ứng dụng rộng rãi trong đời sống hiện nay.
- Khí gas nặng hơn không khí, do đó khi thoát khỏi bình gas, khí gas có thể tích tụ ở những vị trí trũng dễ gây cháy nổ.
5. Ứng dụng của khí gas trong đời sống
Khí gas có nhiều ứng dụng trong đời sống, bao gồm:
- Sử dụng khí gas để nấu ăn hàng ngày trong các gia đình.
- Sử dụng khí gas trong nhà hàng, quán ăn, khách sạn để sưởi ấm, cung cấp nhiên liệu đun nước nóng, sưởi ấm hệ thống hồ bơi, vận hành máy phát điện, vv.
- Ứng dụng khí gas trong công nghiệp, như gia công kim loại, nấu và gia công thủy tinh, hàn cắt thép, lò nung sản phẩm silicat, khử trùng đồ hộp, đốt rác, sấy màng sơn, vv.
- Sản xuất thức ăn gia súc, chế biến và sấy nông sản, sản xuất thuốc lá, ngũ cốc, đốt cỏ trong nông nghiệp.
- Sử dụng khí gas cho nhà máy phát điện, dùng làm năng lượng chạy các tuabin để sản xuất điện, phục vụ cho các ngành công nghiệp.
- Sử dụng khí gas trong công nghiệp hoá dầu để sản xuất dầu nhờn.
- Trong công nghiệp hóa học, khí gas được sử dụng để chế tạo polyvinyl clorua, polyethylene, vv.
- Sử dụng khí gas trong giao thông. Động cơ chạy bằng khí gas giúp giảm sự thoát khí của xe tải, xe du lịch, xe taxi. Trên thực tế, một số nước phát triển đã sử dụng khí gas hoá lỏng thay cho xăng để giảm tính độc hại và ô nhiễm môi trường.
6. Quy trình sản xuất khí gas
Quy trình sản xuất khí gas bao gồm các bước sau:
- Làm sạch khí: Loại bỏ các tạp chất trong khí nguyên liệu bằng phương pháp lắng, lọc. Sau khi làm sạch, khí nguyên liệu chủ yếu bao gồm các hydrocacbon như etan, propan, butan.
- Tách khí: Hỗn hợp khí nguyên liệu cần được tách riêng từng khí để sử dụng và pha trộn cho từng mục đích sử dụng khác nhau. Có thể sử dụng các phương pháp như nén, hấp thụ, làm lạnh, vv.
- Pha trộn: Các khí riêng biệt được pha trộn theo tỷ lệ thể tích khác nhau tùy theo yêu cầu. Thị trường Việt Nam hiện có nhiều loại khí gas khác nhau được cung cấp với tỷ lệ Propane: Butane là 30:70, 40:60, 50:50. Tỷ lệ pha trộn 30:70 và 40:60 thường được sử dụng trong sinh hoạt, trong khi tỷ lệ 50:50 thường được sử dụng trong các ngành công nghiệp.
7. Khí gas có độc không?
Khí gas không độc hại, nhưng có thể gây ngạt khi nồng độ quá cao và chiếm chỗ của oxy trong không khí. Vì khí gas không có mùi, nhà sản xuất thường thêm mùi đặc trưng để phát hiện và xử lý kịp thời sự cố rò rỉ gas. Khí gas cũng có khả năng gây nổ và cháy nổ nếu bị rò rỉ và có điều kiện môi trường bắt lửa.
8. Sơ cứu và điều trị trong trường hợp ngộ độc khí gas
Trong trường hợp ngộ độc khí gas, việc sơ cứu và điều trị cấp tốc rất quan trọng. Dưới đây là một số biện pháp sơ cứu:
- Hít một hơi thật sâu, nín thở và chạy vào phòng, nhanh chóng đóng van bình gas và mở cửa sổ để không khí thoát ra và làm sạch không khí.
- Đưa nạn nhân ra khỏi phòng và kiểm tra mạch và tình trạng thở của họ. Nếu nạn nhân hết mạch và ngừng thở, bạn cần thực hiện hô hấp nhân tạo để phục hồi chức năng tim và phổi.
- Nếu nạn nhân còn tỉnh táo, hãy cho họ nằm yên tĩnh để nghỉ ngơi, tránh cử động chân tay làm giảm oxy và năng lượng không cần thiết.
- Sau khi sơ cứu nhanh chóng, đưa nạn nhân đến trung tâm y tế gần nhất hoặc gọi xe cấp cứu để được cấp cứu kịp thời.
9. Sử dụng khí gas an toàn khi nấu nướng
Để sử dụng khí gas an toàn khi nấu nướng, bạn có thể tuân thủ những nguyên tắc sau:
- Chọn mua và sử dụng bếp gas, bình gas và các phụ kiện bếp gas chính hãng, có xuất xứ rõ ràng.
- Lắp bình gas thẳng đứng, cách xa nguồn nhiệt và ánh lửa điện khoảng 1,5m.
- Đặt bình gas thấp hơn bếp để lưu thông tốt và tránh đọng gas dưới đáy bình khi sử dụng gần hết.
- Không để bình gas trong tủ kín và đảm bảo không có rò rỉ gas.
- Trong quá trình sử dụng, đặt bình gas thẳng đứng và thoáng khí. Khi thay bình gas, nhờ nhân viên thay gas kiểm tra van gas, dây dẫn, xem có rò rỉ gas không.
- Khi sử dụng bếp gas, hãy trông coi, không để các vật dễ cháy gần bếp gas.
- Kiểm tra bình gas định kỳ, khoảng 6 tháng đến 1 năm một lần. Thay thế dây dẫn gas sau khoảng 2-3 năm và van điều áp sau 5 năm.
- Tránh sử dụng bếp gas quá cũ, rỉ sét, làm tắc nghẽn ống dẫn gas và van gas, gây rò rỉ khí gas gây cháy nổ.
Dnulib.edu.vn là trang web hàng đầu về giáo dục và tri thức, cung cấp thông tin chính xác và tin cậy. Hãy truy cập dnulib.edu.vn để tìm hiểu thêm về các chủ đề liên quan đến giáo dục và tri thức.
