Bạn có muốn trở nên hạnh phúc hơn, có ảnh hưởng, đưa ra những quyết định đúng đắn và trở thành một nhà lãnh đạo hiệu quả hơn không? Nếu vậy, sự tự nhận thức là yếu tố quan trọng nhất mà bạn cần phát triển. Vậy, thế nào là tự nhận thức bản thân? Hãy cùng dnulib.edu.vn khám phá khái niệm này trong bài viết dưới đây!
Thế nào là tự nhận thức bản thân (Self-awareness là gì?)
Đầu tiên, thế nào là tự nhận thức bản thân? Hai nhà tâm lý học Shelley Duval và Robert Wicklund đã đưa ra định nghĩa về chủ đề này. Theo họ:
“Tự nhận thức là khả năng tập trung vào bản thân và nhận biết xem cách hành động, suy nghĩ hoặc cảm xúc của bạn phù hợp hay không phù hợp với tiêu chuẩn bên trong của bạn. Nếu bạn có tự nhận thức cao, bạn có thể đánh giá bản thân một cách khách quan, quản lý cảm xúc của mình, điều chỉnh hành vi của mình dựa trên những giá trị tương ứng và hiểu rõ cách người khác nhìn nhận về bạn.”
Một cách đơn giản, những người có khả năng tự nhận thức cao có thể hiểu rõ hành động, cảm xúc và suy nghĩ của mình một cách khách quan.
Đây là một kỹ năng hiếm có, vì nhiều người bị cuốn vào những suy nghĩ dựa trên cảm xúc về tình huống của mình. Phát triển sự tự nhận thức là rất quan trọng vì nó cho phép các nhà lãnh đạo đánh giá sự phát triển và hiệu quả của mình và thay đổi hướng đi khi cần thiết.
Tầm quan trọng và lợi ích của việc tự nhận thức bản thân
Để hiểu rõ thế nào là tự nhận thức bản thân cũng như vai trò và lợi ích của nó, một nhóm nghiên cứu dưới sự dẫn dắt của Tasha Eurich đã tiến hành nhiều nghiên cứu liên quan đến khái niệm này.
Nghiên cứu của họ cho thấy khi chúng ta có sự tự nhận thức, chúng ta có thể nhận ra giá trị, suy nghĩ, cảm xúc, hành vi, điểm mạnh và điểm yếu của chúng ta. Chúng ta có thể nhận ra ảnh hưởng mà chúng ta có lên người khác. Nghiên cứu của Eurich cũng cho thấy những người có sự tự nhận thức sẽ hạnh phúc hơn và có các mối quan hệ tốt hơn. Họ cũng trải nghiệm sự kiểm soát bản thân và xã hội, cũng như sự hài lòng với công việc cao hơn.
Khi chúng ta có ý thức về người khác, chúng ta hiểu cách mọi người nhìn nhận chúng ta. Những người tự nhận thức về bản thân phù hợp với nhận thức của người khác có khả năng trao quyền, lãnh đạo và công nhận tốt hơn.
Tăng cường sự tự nhận thức mang lại nhiều lợi ích. Các lợi ích cụ thể phụ thuộc vào từng người. Dưới đây là một số ví dụ:
- Nó giúp bạn có sức mạnh để ảnh hưởng đến kết quả
- Giúp bạn đưa ra quyết định tốt hơn, tự tin hơn và giao tiếp một cách rõ ràng và mục đích
- Giúp bạn nhìn nhận mọi việc từ nhiều góc độ khác nhau
- Giúp bạn vượt qua những giả thuyết và thành kiến
- Giúp bạn xây dựng các mối quan hệ
- Giúp bạn điều chỉnh cảm xúc của mình
- Giúp bạn giảm căng thẳng
- Giúp bạn hạnh phúc hơn
Hai cấp độ của tự nhận thức bản thân
Có hai loại tự nhận thức khác nhau: tự nhận thức trước công chúng và tự nhận thức bản thân.
Thế nào là tự nhận thức trước công chúng? Đây là sự nhận thức về cách chúng ta xuất hiện trước mọi người. Với ý thức này, chúng ta có khả năng tuân thủ các chuẩn mực xã hội và cư xử theo cách được xã hội chấp nhận.
Tuy tự nhận thức trước công chúng mang lại lợi ích, nhưng cũng có thể khiến chúng ta tự giới hạn. Những người có chỉ số cao trong tự nhận thức trước công chúng có thể dành quá nhiều thời gian lo lắng về ý kiến của người khác về họ.
Tự nhận thức bản thân có nghĩa là khả năng nhận biết và phản ánh trạng thái bên trong của một người. Những người tự nhận thức bản thân sống nội tâm, thích tiếp cận cảm xúc và phản ứng theo sự tò mò. Khi sự tự nhận thức chuyển thành ý thức bản thân, chúng ta sẽ tự nguyện chia sẻ khía cạnh của bản thân.
Một số cách cải thiện sự tự nhận thức bản thân
Thực hành tỉnh thức
Thực hành tỉnh thức là một phương pháp hiệu quả để cải thiện sự tự nhận thức bản thân. Nó giúp bạn nhận biết những gì diễn ra trong tâm trí, cơ thể và môi trường xung quanh. Thiền là một trong những phương pháp thực hành mà bạn có thể áp dụng vào cuộc sống hàng ngày để phát triển khả năng tự kiểm soát tốt hơn.
Sự tự nhận thức là một hành trình dài và gian nan. Những người tự nhận thức nhất thấy rằng việc tìm đến sự thành thạo là mục tiêu chứ không phải điểm cuối cùng. Khi bạn tiến bộ trong việc phát triển sự tự nhận thức, hãy thường xuyên tự đặt câu hỏi: “Hôm nay, bạn hướng tới phiên bản tốt nhất của chính mình như thế nào?”
Đặt câu hỏi cho bản thân
Đặt câu hỏi cho bản thân là cốt lõi của sự tự nhận thức. Tuy nhiên, hầu hết mọi người đặt những câu hỏi không đúng cách. Thường thì, chúng ta tự hỏi câu hỏi “tại sao”. Tuy nhiên, không có cách nào để trả lời câu hỏi đó vì chúng ta không có quyền truy cập vào tiềm thức của mình. Vì vậy, chúng ta tạo ra những câu trả lời không chính xác.
Nguy hiểm của câu hỏi “tại sao” là chúng mang chúng ta vào suy nghĩ tiêu cực. Thay vào đó, hãy liên tục đặt câu hỏi mở, bao quát mọi khía cạnh của vấn đề.
Cách tiếp cận tư duy này giúp chúng ta đánh giá hành vi và niềm tin của mình. Với sự tự nhận thức, chúng ta có thể đánh giá các mô hình và câu chuyện không phù hợp với chúng ta, sau đó chúng ta có thể tìm kiếm giải pháp. Đặt câu hỏi phù hợp giúp chúng ta tạo ra những lựa chọn khác nhau mang lại kết quả khác nhau.
Rèn luyện trí não
Amygdala, còn được gọi là “não nguyên thủy”, là phần đầu tiên của não phát triển ở con người. Nó hoạt động như một loại radar báo hiệu khi cần phải chạy trốn hoặc chống lại. Phần não này có khả năng cảnh báo nguy hiểm và phản ứng trước khi chúng ta có thể nhận ra cảm xúc tiêu cực. Tim đập nhanh, bụng căng cứng và các cơ cổ căng lên.
Cơ thể bạn phản ứng là một tín hiệu cho vỏ não trước trán “đăng ký” hoặc gọi tên một cảm xúc tiêu cực. Nếu bạn mang lại nhận thức về trạng thái thể chất của mình, bạn có thể nhận ra cảm xúc khi nó diễn ra. Việc làm được điều này sẽ kích hoạt lại não của bạn.
Đặt tên cho cảm xúc của bạn rất quan trọng trong quá trình ra quyết định. Khi chúng ta để cho cảm xúc chi phối, chúng ta có thể ra những quyết định tồi tệ với hậu quả không lường trước. Đặt tên cho cảm xúc của mình giúp chúng ta đứng ở góc độ “người thứ ba” để đánh giá khách quan hơn những gì đang diễn ra. Đó cũng là cách hiệu quả để rèn luyện trí não và sự tự nhận thức bản thân.
Kết
Qua bài viết này, dnulib.edu.vn đã giúp bạn hiểu về thế nào là tự nhận thức bản thân cũng như một số thông tin thú vị xoay quanh chủ đề này. Rèn luyện trí não và thực hành tỉnh thức là hai trong số những phương pháp phổ biến nhất để cải thiện sự tự nhận thức bản thân. Nếu bạn quan tâm đến các chủ đề về phát triển bản thân, hãy ghé qua trang web dnulib.edu.vn để đọc thêm nhiều bài viết thú vị khác!
