Trong thời đại công nghệ ngày càng phát triển như hiện nay, Scam là thuật ngữ không còn xa lạ với chúng ta. Mặc dù vậy, vẫn còn nhiều người chưa biết Scam là gì, có những loại nào và cách phòng tránh ra sao? Bài viết công nghệ hôm nay sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thuật ngữ này cũng như các cách phòng tránh hiệu quả nhất.
1. Scam là gì?
Scam là một thuật ngữ tiếng Anh có nghĩa là “lừa đảo”. Đây là thuật ngữ được sử dụng để chỉ các tổ chức hoặc cá nhân thực hiện các hành vi lừa đảo dưới nhiều hình thức khác nhau.
Scam có thể xảy ra trên điện thoại di động, máy tính, tablet, giao diện internet hoặc bất kỳ kênh truy cập mạng nào khác. Mục đích của Scam là xâm phạm thông tin cá nhân và chiếm đoạt tài sản của người khác với những mưu đồ bất chính hoặc trục lợi. Điều nguy hiểm là hành vi lừa đảo này ngày càng trở nên tinh vi và khó phát hiện.
2. Scammer là gì?
Scammer là thuật ngữ dùng để chỉ một cá nhân hoặc tổ chức thực hiện các hành vi lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản. Những kẻ lừa đảo này hoạt động một cách rộng rãi, có mạng lưới hoạt động trong và ngoài nước. Họ tận dụng các mạng viễn thông và kết nối internet toàn cầu để thực hiện các hành vi lừa đảo của mình.
3. Các loại Scam phổ biến trên mạng
Hiện nay, Scam được chia thành hai loại chính là trực tuyến (online) và trực tiếp (offline). Dưới đây là chi tiết về hai loại Scam này.
3.1. Scam online
Scam online là hình thức lừa đảo mà chúng ta thường gặp trên mạng. Dưới đây là một số hành vi lừa đảo phổ biến:
Thông qua email
Lừa đảo qua email là hành vi rất khó để phát hiện. Các kẻ lừa đảo thường gửi email cho nạn nhân, yêu cầu tiết lộ thông tin cá nhân như thông tin ngân hàng, mà bạn không hề yêu cầu. Địa chỉ email sẽ được giả mạo để giống với email của các ngân hàng nổi tiếng. Nếu bạn gặp trường hợp như vậy, hãy gọi đường dây nóng của ngân hàng hoặc ví điện tử mà bạn đã đăng ký để xác minh và báo cáo hành vi này.
Hack tài khoản Facebook
Facebook là một mạng xã hội phổ biến nhất hiện nay và cũng là “miếng mồi” ngon cho các kẻ lừa đảo. Họ sử dụng các thủ thuật để hack tài khoản của nạn nhân, sau đó gửi tin nhắn qua Messenger với đường link chứa mã độc hại. Hoặc họ gian lận để vay tiền, yêu cầu gửi tài khoản và chiếm đoạt số tiền người dùng gửi. Đây cũng là một trong những hình thức lừa đảo phổ biến trên Facebook.
Tạo website giả mạo
Kẻ lừa đảo tạo ra website giả mạo giống website thật và tối ưu hóa SEO để đưa website lên top đầu trên công cụ tìm kiếm Google. Nếu người dùng không chú ý và đăng nhập vào trang web giả mạo, họ có thể đánh cắp thông tin dữ liệu cá nhân của bạn.
Mạo danh người dùng hoặc thương hiệu
Kẻ lừa đảo tạo ra các tài khoản mạng xã hội giả mạo, mạo danh các thương hiệu nổi tiếng để lừa đảo người dùng. Nếu bạn không chú ý, khả năng bị lừa đảo sẽ khá cao.
Bán hàng online không đúng với đăng tải
Bán hàng online là hình thức phổ biến và tiện lợi, nhưng cũng có thể dẫn đến nhiều vấn đề sau này. Người bán hàng có thể đăng ảnh không đúng, hàng không chất lượng hoặc không giống với thực tế. Bạn nên tham khảo ý kiến của những người đã mua trước để tránh nhận hàng không như mong đợi.
Lừa đảo quyên góp từ thiện
Khi lướt newfeed Facebook, bạn thường thấy các hình ảnh về hoàn cảnh khó khăn và số tài khoản ngân hàng để kêu gọi sự giúp đỡ. Tuy nhiên, bạn cần kiểm tra kỹ các thông tin này để đảm bảo tính chính xác. Có thể đó là hình thức lừa đảo lợi dụng tâm lý của người xem.
Scam catfish
Scam catfish là hình thức lừa đảo thông qua các ứng dụng hẹn hò, trong đó thông tin và hình ảnh của đối phương có thể không chính xác. Kẻ lừa đảo sẽ xây dựng một hình tượng hoàn hảo để nạn nhân tin tưởng và rơi vào bẫy.
Scam đấu giá
Scam đấu giá là hình thức lừa đảo sử dụng các website đấu giá trực tuyến không có thực. Kẻ lừa đảo tạo ra một cuộc đấu giá sản phẩm không có thật để bắt người dùng đặt cọc trước mới có cơ hội sở hữu. Nếu rơi vào bẫy, bạn sẽ không chỉ mất tiền mà còn không nhận được sản phẩm nào.
Scam 419
Scam 419 (còn được gọi là lừa đảo Nigeria) là hình thức lừa đảo mới và ít người biết đến. Kẻ lừa đảo 419 gửi email hoặc fax thông báo rằng bạn đã trúng xổ số với giải thưởng lớn. Sau đó, họ yêu cầu bạn gửi một khoản tiền nhỏ để rút số tiền lớn đó từ tài khoản. Thực tế, thông tin của bạn sẽ được dùng để xâm nhập vào tài khoản của bạn.
Scam làm khảo sát online
Scam làm khảo sát online là hình thức lừa đảo phổ biến. Kẻ lừa đảo gửi một mẫu khảo sát và hứa hẹn món quà cho người tham gia. Mục đích của việc này là lấy thông tin cá nhân để gửi thư rác hoặc bán cho các nhà tiếp thị khác.
Scam việc làm trên mạng
Scam việc làm trên mạng sử dụng email hoặc tin nhắn để yêu cầu người dùng chuyển tiền để nhận công việc mới với mức lương cao. Tuy nhiên, sau khi bạn gửi tiền, bạn sẽ không nhận được công việc nào.
Scam bằng cuộc gọi lạnh
Trong trường hợp này, các kẻ lừa đảo giả danh nhân viên hỗ trợ kỹ thuật đến từ các hãng nổi tiếng. Họ yêu cầu kết nối từ xa để kiểm tra, khắc phục sự cố của máy tính. Từ đó, họ đánh cắp thông tin và dữ liệu của bạn để bán.
3.2. Scam offline
Scam offline là hình thức lừa đảo phổ biến trước khi lừa đảo online xuất hiện. Kẻ lừa đảo giả danh các nhà đầu tư uy tín để lừa người khác chuyển tiền. Sau khi nhận được tiền, họ sẽ biến mất.
4. Cách nhận ra Scam
Để nhận biết được Scam, cần chú ý những dấu hiệu sau:
4.1. Scam online
Dấu hiệu Scam online:
- Nhận được lời mời hoặc quyền lợi hấp dẫn như kêu gọi đầu tư với lợi nhuận cao, quà tặng lớn,…
- Email yêu cầu xác nhận thông tin với câu từ sai ngữ pháp hoặc chính tả, có địa chỉ giống với email thật của công ty.
- Tin nhắn hoặc cuộc gọi yêu cầu cung cấp mã OTP ngân hàng, thông tin cá nhân,…
- Nhận được tài khoản lạ gửi đường link qua email, tin nhắn Facebook, tin nhắn thường hay từ người quen.
- Nhận tin nhắn hoặc cuộc gọi đe dọa hoặc yêu cầu xử phạt hay bắt giữ trong khi bạn không phạm sai.
4.2. Scam offline
Để nhận ra Scam offline, cần phải tiếp xúc lâu để nhận ra. Kẻ lừa đảo sẽ đầu tư công phu vào vẻ ngoài và phong cách giao tiếp chuyên nghiệp để lấy lòng tin của người khác. Sau đó, họ sẽ bịa ra lí do thu hút bạn đầu tư hoặc cho vay tiền, sau đó biến mất.
5. Cách phòng chống Scam
Đây là những cách phòng tránh Scam hiệu quả:
- Kiểm tra độ uy tín của website trước khi đăng nhập.
- Tham khảo đánh giá và phản hồi của khách hàng trước đó khi mua hàng online.
- Mua hàng từ những nơi được đánh giá cao và uy tín từ các trang đánh giá hoặc cộng đồng mạng.
- Cài đặt nhiều lớp bảo mật cho tài khoản cá nhân.
- Gọi điện thoại xác nhận trước khi mượn tiền hoặc nhận link lạ.
- Giao dịch với người lạ thông qua đơn vị trung gian tin cậy.
- Không chia sẻ mã OTP với bất kỳ ai và không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản, mật khẩu cho người khác.
6. Trở thành người dùng internet thông minh
Hãy trở thành một người dùng internet thông minh để tránh bị Scam bằng cách:
- Giao dịch với người lạ thông qua đơn vị trung gian tin cậy.
- Quan sát tên miền và độ tin cậy của trang web trước khi đăng nhập.
- Kiểm tra đánh giá và bình luận của khách hàng trước khi mua sắm online.
7. Giải đáp thắc mắc liên quan đến Scam
Những thắc mắc thường gặp liên quan đến Scam:
…
8. Tổng kết
Scam là hình thức lừa đảo phổ biến, và chúng ta cần phòng ngừa và nhận ra các dạng Scam nhằm bảo vệ bản thân. Hãy trở thành người dùng internet thông minh và tuân thủ các cách phòng tránh Scam đã được chia sẻ.
