Khi đối diện với một quyết định khó khăn, chẳng hạn như việc lựa chọn trường đại học, thay đổi công việc hoặc mua xe, chúng ta thường suy nghĩ và cân nhắc nhiều yếu tố. Điều này hoàn toàn tự nhiên, vì để đưa ra quyết định đúng đắn, chúng ta cần xem xét những thứ mình thật sự cần và đo đếm các khả năng có thể xảy ra.
Tuy nhiên, đôi khi bạn cứ suy nghĩ mãi mà không thể đến một kết luận cuối cùng. Bạn liên tục vấn vương trong những câu hỏi “nếu như” và chìm đắm trong vòng xoáy suy nghĩ đó mà không tìm ra lối thoát.
Các nhà khoa học gọi đó là “overthinking”, và tình trạng này có thể ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và công việc nếu bạn không biết cách đối mặt với nó.
Overthinking là gì?
Overthinking, hay còn được gọi là hành động overthink, là tình trạng suy nghĩ quá nhiều. Bạn liên tục đánh giá và cảm thấy không hài lòng, đau khổ với những suy nghĩ mà bạn có. Tâm trí bạn xoay quanh những vấn đề lặp đi lặp lại đến mức chúng trở thành trở ngại trong cuộc sống của bạn.
Overthinking thường được chia thành hai phân nhánh: suy tư về quá khứ hoặc lo lắng về tương lai.
Khi bạn nghĩ quá nhiều, bạn cảm thấy bế tắc và không thể giải quyết vấn đề một cách tận gốc. Theo như nhà tâm lý trị liệu Jessica Foley chia sẻ, “suy nghĩ quá mức không phải lúc nào cũng xấu”.
Lo lắng một thời gian ngắn có thể thúc đẩy bạn hành động. Tuy nhiên, khi overthinking trở thành chướng ngại vật và ảnh hưởng đến mục tiêu và cuộc sống hàng ngày của bạn, nó sẽ trở thành một tình trạng tâm lý độc hại.
Dấu hiệu bạn đang overthinking và lý do tại sao
Theo số liệu từ Glints Việt Nam, có đến 93% người thường xuyên bị overthinking và 78% trong số đó luôn đau đầu vì công việc và học tập. Số người overthinking vì chuyện tình cảm chỉ chiếm 11%, còn lại là chuyện gia đình và các vấn đề khác.
Vậy dấu hiệu để nhận biết bạn có thể đang overthink là gì? Hãy nhìn qua một số đặc điểm sau:
- Không thể nghĩ về việc gì khác ngoài vấn đề đang gặp phải.
- Không thể thư giãn, nghỉ ngơi.
- Liên tục lo lắng, bất an.
- Mệt mỏi về tinh thần.
- Nhiều suy nghĩ tiêu cực.
- Suy nghĩ liên tục về trải nghiệm/tình huống nào đó.
- Nghĩ về những viễn cảnh xấu nhất.
- Nghi ngờ quyết định của bản thân.
- Phóng đại tiểu tiết.
Nếu tình trạng này xảy ra liên tục và thường xuyên, bạn sẽ dễ dàng rơi vào khủng hoảng tinh thần. Và tại sao lại xảy ra hành động overthinking này?
Suy nghĩ quá nhiều là cách bạn cố gắng kiểm soát tình hình và tạo cảm giác tự tin hơn với những việc sắp xảy đến. Khi overthinking xảy ra, não bộ chuyển sang chế độ phân tích theo lời của bác sĩ thần kinh lâm sàng Sanam Hafeez.
Khi đó, suy nghĩ của chúng ta xoay quanh các viễn cảnh và dự kiến về tương lai. Khi có giải pháp nhất định, nỗi lo sẽ được giảm thiểu tối đa.
Tuy nhiên, khi không thể thoát khỏi trạng thái phân tích, suy nghĩ trở thành một vòng lặp và dẫn đến tình trạng tiêu cực hoá, quan trọng hóa vấn đề, dẫn đến “bệnh suy nghĩ lung tung”.
Tác hại của việc overthinking
Dù overthinking ở dạng nào, nó đều có ảnh hưởng đến tinh thần, sức khoẻ tâm lý và hiệu suất công việc.
Một người khi nghĩ quá nhiều sẽ chịu những tác hại như sau:
Ảnh hưởng đến sức khoẻ
Người có xu hướng nghĩ quá mức và tiêu cực hoá vấn đề có nguy cơ mắc bệnh trầm cảm hoặc tự kỷ. Điều này bởi sự ảnh hưởng mạnh mẽ đến hệ thần kinh khi suy nghĩ quá nhiều liên tục.
Ảnh hưởng đến công việc, học tập
Suy nghĩ quá nhiều làm não bộ và hệ thần kinh luôn hoạt động và tiếp thu thông tin.
Khi đạt đến một giới hạn nhất định, bạn sẽ cảm thấy quá tải, lo lắng và mệt mỏi. Bạn còn có nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe như đau đầu, nhức mỏi cơ thể, mất ngủ và khó tập trung vào công việc hay học tập.
Việc suy nghĩ quá mức tiêu cực còn làm giảm khả năng giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo. Điều này ảnh hưởng xấu đến cả công việc và cuộc sống.
Khắc phục tình trạng overthinking như thế nào?
Các nghiên cứu cho thấy việc bớt cân nhắc trong suy nghĩ là bí quyết giúp giải quyết các vấn đề hiệu quả hơn. Dưới đây là một số cách giảm suy nghĩ quá mức:
Đánh lạc hướng bản thân
Thay vì ngồi suy nghĩ không ngừng về một vấn đề, bạn có thể tạm “đánh trống lảng”.
Não bộ có thể tìm ra giải pháp tốt hơn cho một vấn đề khi bạn tập trung làm một việc khác, chẳng hạn như dọn dẹp nhà cửa, nấu ăn hoặc làm vườn.
Đánh lạc hướng dòng suy nghĩ cũng giúp bạn nghỉ ngơi. Bạn không chỉ làm được việc hữu ích hơn mà còn có thể tìm ra lời giải quyết cho vấn đề mà không cần suy nghĩ quá nhiều.
Phân tích nguyên nhân
Xác định nguyên nhân dẫn đến overthinking giúp bạn tự chủ và tránh những tình huống gây lo âu. Kể cả khi không thể tránh được hoàn toàn, bạn sẽ nhận ra các kích thích có hại này.
Phát triển kỹ năng giao tiếp
Trau dồi kỹ năng giao tiếp cũng giúp bạn giảm suy nghĩ quá mức. Những người cầu toàn và tham vọng thường overthinking vì sợ thua cuộc và tự đánh giá mình dù chỉ với những sai sót nhỏ. Kỹ năng giao tiếp này có thể giúp giảm tình trạng khủng hoảng tinh thần do suy nghĩ quá nhiều.
Hãy tăng khả năng tự nhận thức, nâng cao sự tự tin và luyện tập bình tĩnh và tự chủ.
Đối mặt với suy nghĩ tiêu cực
Hãy nhớ rằng những gì bạn nghĩ chưa chắc đã là sự thật. Những suy nghĩ tiêu cực chỉ là những giả thuyết, và bạn cần học cách định hình chúng một cách tích cực hơn.
Đối mặt với những suy nghĩ tiêu cực bằng cách nhìn nhận tích cực hơn. Dù không dễ dàng, nhưng qua thời gian và tập luyện, bạn có thể thay thế những suy nghĩ tiêu cực này bằng những suy nghĩ tích cực, hữu ích hơn.
Tập thiền
Thiền là cách để tịnh tâm, giúp đưa nỗi suy nghĩ tâm lý của bạn đến ánh sáng cuối đường hầm.
Khi thiền, hít thở sâu. Đây là cách giúp tâm trí chuyển hướng khi có dấu hiệu suy nghĩ dạo đầu.
Dành ra 10 phút thiền cũng giúp giảm suy nghĩ và ám ảnh cưỡng chế mà bạn có.
Hoà mình vào thiên nhiên
Dù bạn sống ở thành phố hay vùng nông thôn, không khí trong lành sẽ giúp bạn thư giãn.
Đi bộ khoảng 90 phút trong môi trường nhiều cây xanh giúp giảm suy nghĩ và lo lắng. Môi trường yên tĩnh và màu sắc, âm thanh của thiên nhiên giúp tập trung hơn vào suy nghĩ tích cực.
Kết luận
Overthinking không chỉ là tình trạng của giới trẻ như Gen Z và Gen Y, mà còn ảnh hưởng cả đến những thế hệ trưởng thành hơn. Tình trạng suy nghĩ quá nhiều có thể nhẹ nhàng ở giai đoạn ban đầu, nhưng trở nên nghiêm trọng hơn nếu bạn để suy nghĩ tiêu cực kiểm soát quá thường xuyên.
Mong rằng bài viết về overthinking của Glints đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này và tránh ảnh hưởng tiêu cực đến bản thân.
Đừng quên luôn cập nhật những bài viết mới nhất từ Glints!
Đọc thêm: 7 Cách Để Bạn Có Thể Bằng Lòng Với Những Gì Mình Có
Edited by: Dnulib
