Về nguồn gốc giai cấp
Điểm xuất phát của C. Mác trong nghiên cứu xã hội là “con người hiện thực”, không phải là con người trừu tượng chung chung như những triết gia trước đó, mà là con người sống trong một đất nước, một dân tộc và một thời đại cụ thể. C. Mác đã nhận thấy rằng “Người ta phải có khả năng sống trước khi có thể tạo ra lịch sử”. Nhưng để sống được, con người cần có thực phẩm, nước uống, nhà cửa, quần áo và những thứ khác nữa. Đây là những nhu cầu cơ bản và tối thiểu để con người tồn tại, và để có thứ đó, con người phải lao động, sản xuất. Quá trình sản xuất là sự kết hợp giữa lao động và tư liệu sản xuất. Khi sự tách rời giữa lao động và tư liệu sản xuất xảy ra, hay nói cách khác, khi có sự chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất, thì trong xã hội sẽ xuất hiện giai cấp. Vì vậy, trong xã hội nguyên thủy, khi công nghệ sản xuất còn thấp, con người chỉ sản xuất những sản phẩm đủ để tồn tại, không có sản phẩm dư thừa, chưa có sự phân chia giai cấp. Chỉ khi xã hội có giai cấp nô lệ, do có tồn tại chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất, thì trong xã hội xuất hiện giai cấp. Chủ nô và nô lệ là hai giai cấp cơ bản đối đầu trong xã hội này.
Nguyên nhân dẫn đến sự phân chia giai cấp, theo C. Mác, mặc dù ông không nói rõ, nhưng ông khẳng định: “Sự tồn tại của các giai cấp chỉ gắn liền với những giai đoạn phát triển lịch sử của sản xuất” và đó là giai đoạn xuất hiện chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất. Đấu tranh giai cấp là tất yếu trong xã hội có giai cấp.
Lực lượng và tiến trình đấu tranh giai cấp trong xã hội tư bản chủ nghĩa
Trong Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, C. Mác và Ph. Ăng-ghen đã phân tích nguyên nhân cuộc đấu tranh giai cấp dẫn đến sự sụp đổ của chế độ phong kiến để hình thành xã hội tư bản. C.Mác đã khẳng định rằng “những tư liệu sản xuất và trao đổi làm cơ sở cho giai cấp tư sản đã được tạo ra trong xã hội phong kiến. Những tư liệu sản xuất và trao đổi ấy, sau một thời điểm nhất định, đã trở thành xiềng xích. Phải đập tan những xiềng xích ấy… Thay vào đó là sự cạnh tranh tự do, với một chế độ xã hội và chính trị thích ứng, với sự thống trị kinh tế và chính trị của giai cấp tư sản.” Sự ra đời của phương thức sản xuất tư bản là tất yếu khách quan và là bước tiến vĩ đại trong tiến trình phát triển lịch sử – xã hội. Mặc dù quan hệ sản xuất tư bản đã giải phóng lực lượng sản xuất, nhưng nó chỉ là sự thay thế chế độ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất bằng chế độ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất của tầng lớp tư sản.
Lực lượng và tiến trình đấu tranh giai cấp trong xã hội tư bản chủ nghĩa phức tạp và gay go, với các giai cấp và tầng lớp trung gian đấu tranh chống lại giai cấp tư sản. Tuy nhiên, chỉ có giai cấp vô sản là giai cấp thực sự cách mạng, tất cả các giai cấp khác đều suy yếu và tiêu biến. Giai cấp vô sản không thể giải phóng mình mà không giải phóng toàn xã hội.
Dnulib.edu.vn – Đọc thêm tại Dnulib
