Bạn thường nghe thấy hoặc đọc về việc UNESCO công nhận Vịnh Hạ Long, Phong Nha – Kẻ Bàng, ca trù… Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ UNESCO là gì và từ này viết tắt cho từ nào. Tổ chức này hoạt động như thế nào và có bao nhiêu thành viên?
1. UNESCO là gì?
UNESCO viết tắt của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp Quốc, là một trong những tổ chức chuyên môn lớn của Liên Hiệp Quốc, hoạt động với mục tiêu thắt chặt sự hợp tác giữa các quốc gia.
UNESCO chủ yếu hoạt động để thắt chặt sự hợp tác giữa các quốc gia về giáo dục, khoa học và văn hóa, nhằm đảm bảo sự tôn trọng công lý, pháp luật, nhân quyền và tự do cơ bản cho tất cả mọi người, không phân biệt chủng tộc, giới tính, ngôn ngữ, tôn giáo.
Trụ sở chính của UNESCO tại Paris, Pháp, và mục tiêu chính của tổ chức này là đóng góp cho hòa bình và an ninh bằng cách thúc đẩy hợp tác quốc tế thông qua cải cách giáo dục.
Hiện nay, UNESCO có 195 quốc gia thành viên và 9 quan sát viên, hầu hết các văn phòng làm việc với 3 hoặc nhiều hơn trong cùng khu vực.
Mục tiêu của UNESCO là góp phần xây dựng hòa bình, giảm nghèo, phát triển bền vững và đối thoại liên văn hóa thông qua giáo dục, khoa học, văn hóa, truyền thông và thông tin.
2. UNESCO tiếng Anh là gì?
Tên đầy đủ của UNESCO tiếng Anh là United Nations Educational Scientific and Cultural Organization.
UNESCO là Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hiệp Quốc (tiếng Pháp: L’Organisation des Nations unies pour l’éducation, la science et la culture). Đây là một cơ quan của Liên Hiệp Quốc (UN).
UNESCO cho biết mục đích của mình, được định nghĩa ngay sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai, là “xây dựng sự bảo vệ hòa bình trong tâm trí con người”. Điều này được thực hiện thông qua việc giúp các quốc gia hợp tác, qua giáo dục cho tất cả mọi người, khoa học và văn hóa. Điều này giúp các quốc gia khác tuân thủ quyền lực pháp luật và quyền con người. UNESCO cũng giúp thúc đẩy một số quyền tự do được nêu trong Hiến chương Liên Hiệp Quốc.
UNESCO có 195 quốc gia thành viên.
3. Chức năng của UNESCO:
Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá của Liên Hiệp Quốc (UNESCO) được thành lập vào ngày 16/11/1945 với mục tiêu “đóng góp vào sự duy trì hòa bình và an ninh quốc tế bằng cách thắt chặt sự hợp tác giữa các quốc gia về giáo dục, khoa học và văn hoá, nhằm đảm bảo sự tôn trọng đối với công lý, pháp luật, quyền con người và tự do cơ bản cho tất cả mọi người, không phân biệt chủng tộc, giới tính, ngôn ngữ, tôn giáo mà Hiến chương Liên Hiệp Quốc công nhận đối với tất cả các dân tộc”.
UNESCO có các chức năng sau:
-
Là cơ sở thí nghiệm các ý tưởng, dự đoán và xác định những vấn đề quan trọng nhất trong các lĩnh vực của mình, nhằm đề xuất các chiến lược và chính sách thích hợp để giải quyết chúng.
-
Là tổ chức soạn thảo quy chuẩn và xây dựng những hiệp định chung về đạo đức, chuẩn mực và tri thức sống còn trong các lĩnh vực của mình. UNESCO tham gia vào những quá trình trao đổi tri thức liên ngành phức tạp và đàm phán với các chuyên gia và các quốc gia thành viên.
-
Là trung tâm chỉ dẫn và giao dịch, nơi chia sẻ thông tin, tri thức và kinh nghiệm thực tiễn tốt nhất.
-
Là tổ chức tạo dựng năng lực cho các quốc gia thành viên, UNESCO giúp các nước xây dựng năng lực về chính sách và nhân lực trong các lĩnh vực giáo dục, khoa học, văn hoá, truyền thông và thông tin.
-
Là nhân tố xúc tác cho hợp tác quốc tế, được thực hiện thông qua các chức năng trên.
Các chức năng này là những phương cách chủ yếu để UNESCO thực hiện nhiệm vụ của mình. Thông qua chiến lược và hoạt động cụ thể, UNESCO đóng góp tích cực vào việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (MDGs), đặc biệt là những mục tiêu nhằm:
-
Giảm một nửa tỉ lệ người dân sống trong tình trạng nghèo cùng cực ở các nước đang phát triển vào năm 2015.
-
Đạt phổ cập giáo dục tiểu học ở tất cả các nước vào năm 2015.
-
Xoá bỏ sự bất bình đẳng về giới trong giáo dục tiểu học và trung học vào năm 2005.
-
Giúp các nước thực hiện chiến lược quốc gia về phát triển bền vững trước năm 2005 nhằm đảo ngược xu hướng hiện nay về tổn thất các nguồn tài nguyên môi trường vào năm 2015.
4. Cơ cấu tổ chức của UNESCO:
4.1. Đại hội đồng:
Đại hội đồng là cơ quan quyền lực cao nhất, gồm đại biểu của các nước thành viên, họp hai năm một lần. Đại hội đồng quyết định đường lối, chính sách, kết nạp thành viên mới, bầu Hội đồng chấp hành và Tổng giám đốc, thông qua chương trình và biểu quyết ngân sách. Ngôn ngữ làm việc tại Đại hội đồng gồm tiếng Ả-rập, Trung Quốc, Anh, Pháp, Nga và Tây Ban Nha.
4.2. Hội đồng chấp hành:
Hội đồng chấp hành là cơ quan đại diện Đại hội đồng trong thời gian giữa hai kỳ họp của Đại hội đồng, giám sát việc thực hiện chương trình và quản lý ngân sách, duy trì quan hệ tham khảo ý kiến với các tổ chức và cơ quan quốc tế khác thuộc Liên Hợp Quốc, lập chương trình nghị sự và chuẩn bị cho Đại hội đồng, nghiên cứu dự thảo chương trình và ngân sách. Hội đồng chấp hành gồm 58 ủy viên với nhiệm kỳ 4 năm.
4.3. Ban Thư ký:
Ban Thư ký là cơ quan thực hiện, bảo đảm hoạt động thường xuyên của UNESCO, thi hành nghị quyết của Đại hội đồng và Hội đồng chấp hành, nhất là thực hiện các chương trình đã được Đại hội đồng thông qua. Ban thư ký gồm 2.100 nhân viên từ 170 nước, được tuyển chọn trên cơ sở địa lý rộng rãi và có năng lực và hiệu suất công tác cao. Tổng giám đốc là viên chức cao nhất của UNESCO, do Đại hội đồng bầu ra với nhiệm kỳ 6 năm.
5. Nguồn tài chính của UNESCO:
UNESCO có nguồn ngân sách thường xuyên bao gồm tiền đóng góp niên liễm từ các nước thành viên và một số khoản thu khác. Ngân sách thường xuyên của UNESCO khá hạn hẹp, khoảng 610 triệu đô la (tài khoản 2006-2007).
Ngoài nguồn tài chính từ các khoản đóng góp của các quốc gia thành viên, UNESCO còn nhận được sự tài trợ hoặc phối hợp hoạt động với các tổ chức quốc tế và cơ quan chuyên môn của Liên Hiệp Quốc, chủ yếu là các tổ chức UNDP, UNICEF, Ngân hàng Thế giới… Nguồn tài chính này được sử dụng để thực hiện các dự án phát triển của các nước thành viên dưới các hình thức viện trợ kỹ thuật, thiết bị và đào tạo bồi dưỡng cán bộ.
UNESCO cũng nhận được nguồn tài chính từ quỹ đặc biệt, do sự đóng góp tự nguyện của quốc tế. Quỹ này được sử dụng để viện trợ khẩn cấp do thiên tai hoặc chiến tranh gây ra đối với các công trình văn hoá, trường học…
Đây là những điều cơ bản về UNESCO. Để tìm hiểu thêm về tổ chức này, bạn có thể truy cập vào trang web Dnulib.
