Việc xác định đúng vấn đề nghiên cứu là một trong những bước quan trọng nhất trong quá trình nghiên cứu xã hội. Tuy nhiên, trước khi đi sâu vào vấn đề nghiên cứu, chúng ta cần hiểu đúng vấn đề xã hội mà chúng ta đang giải quyết.
Vấn Đề Xã Hội Là Gì?
Vấn đề xã hội là những hiện tượng mâu thuẫn với giá trị chung của xã hội. Những vấn đề này đã được chúng ta thừa nhận, chia sẻ và gìn giữ. Nó không chỉ là những vấn đề quan tâm của dư luận mà còn có tính cấp bách và cần được giải quyết.
Điều này có nghĩa là mọi vấn đề xã hội đều có thể trở thành một đề tài nghiên cứu. Chúng ta có thể tìm hiểu, khám phá và giải quyết những vấn đề này thông qua việc thực hiện nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên, không phải ai cũng có đủ khả năng nghiên cứu toàn bộ vấn đề, thường chỉ có thể tìm hiểu một số chiều cạnh nhất định của nó.
Vì vậy, trong quá trình nghiên cứu, chúng ta cần xác định và thu hẹp lại vấn đề xã hội thành một vấn đề cụ thể, từ đó tạo ra một vấn đề nghiên cứu.
Phân Biệt Vấn Đề Xã Hội Và Vấn Đề Nghiên Cứu
Để hiểu rõ hơn về vấn đề nghiên cứu, ta cần xác định khoảng cách giữa việc bắt đầu một công việc với một sự kỳ vọng và việc đạt được kỳ vọng đó. Khoảng cách giữa hai điểm này chính là vấn đề nghiên cứu. Điều này có nghĩa là vấn đề nghiên cứu sẽ được xác định dựa trên những khía cạnh cụ thể mà ta muốn khám phá và giải quyết.
Việc xác định chính xác vấn đề nghiên cứu giúp ta hình thành các câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu. Từ đó, ta có thể thực hiện nghiên cứu và kiểm định giả thuyết, từng bước trả lời các câu hỏi nghiên cứu.
Làm Rõ Vấn Đề Xã Hội và Vấn Đề Nghiên Cứu
Trong quá trình viết một đề cương nghiên cứu, ta cần làm rõ lí do khiến vấn đề xã hội trở thành một vấn đề cần được nghiên cứu. Ta cần lập luận và thuyết phục người đọc rằng đó là vấn đề đáng được nghiên cứu.
Hãy xem xét hai ví dụ sau để hiểu rõ hơn:
Ví dụ 1: Hiện tượng các bạn trẻ tại Việt Nam không sử dụng Tiếng Anh một cách thành thạo có được xem là một vấn đề xã hội?
Đúng là trong bối cảnh toàn cầu hóa và giá trị “công dân toàn cầu”, việc sử dụng Tiếng Anh không thành thạo có thể là trở lực khiến Việt Nam và các bạn trẻ gặp khó khăn trong phát triển. Vấn đề này được dư luận quan tâm và cần được giải quyết.
Ví dụ 2: Phụ nữ các dân tộc thiểu số vẫn gặp thiếu dân chủ trong quyền quyết định, liệu đây có phải là một vấn đề xã hội?
Thật vậy, trong thời đại mà phụ nữ đóng vai trò quan trọng trong tiến bộ xã hội, việc phụ nữ các dân tộc thiểu số vẫn gặp phải thiếu dân chủ trong quyền quyết định là một vấn đề xã hội đáng quan tâm.
Tuy nhiên, để có thể xác định chính xác vấn đề nghiên cứu, ta cần đi sâu vào từng khía cạnh của vấn đề xã hội và đặt câu hỏi nghiên cứu cụ thể.
Kết Luận
Trong quá trình nghiên cứu xã hội, vấn đề xã hội và vấn đề nghiên cứu là hai khái niệm quan trọng. Vấn đề xã hội là những hiện tượng mâu thuẫn với giá trị chung của xã hội, có tính cấp bách và được dư luận quan tâm. Vấn đề nghiên cứu là khoảng cách biệt tạm thời giữa việc bắt đầu với một sự kỳ vọng và kết thúc với việc đạt được kỳ vọng mong muốn. Xác định rõ vấn đề xã hội giúp chúng ta xác định đúng vấn đề nghiên cứu, từ đó hình thành các câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu.
