I. Giới thiệu về ngôn ngữ lập trình
1. Định nghĩa ngôn ngữ lập trình
Ngôn ngữ lập trình là một tập hợp các chỉ thị được viết bởi các nhà lập trình. Đây là ngôn ngữ dành riêng cho máy tính “hiểu” và thực thi. Ngôn ngữ lập trình được sử dụng để phát triển các chương trình phần mềm, tập lệnh và hướng dẫn khác.
2. Chức năng của ngôn ngữ lập trình
Ngôn ngữ lập trình được tạo ra để gửi các chỉ thị đến máy móc, đặc biệt là máy tính. Ngôn ngữ lập trình có thể được sử dụng để tạo ra các chương trình để điều khiển các thiết bị bên ngoài như máy in, robot hoặc các thiết bị ngoại vi khác. Nó cũng có thể được sử dụng để mô phỏng các thuật toán.
3. Cấu thành của một ngôn ngữ lập trình
Một ngôn ngữ lập trình bao gồm ba thành phần chính: bảng ký hiệu, bộ quy tắc và ngữ nghĩa.
- Bảng ký hiệu: được sử dụng bởi trình biên dịch hoặc trình thông dịch. Nó liên kết các định danh, hằng số, thủ tục và hàm trong mã nguồn với thông tin về khai báo hoặc xuất hiện trong mã nguồn.
- Bộ quy tắc: để kiểm tra cú pháp của thuật toán hoặc chương trình.
- Ngữ nghĩa: giúp người lập trình hiểu rõ ý nghĩa của các thao tác máy tính sẽ thực hiện.
II. Phân loại ngôn ngữ lập trình
1. Ngôn ngữ lập trình cấp thấp
Ngôn ngữ lập trình cấp thấp, còn được gọi là ngôn ngữ “mẹ đẻ” của máy tính, được sử dụng để viết các hướng dẫn thực tế cho máy tính. Nó liên quan đến ba thành phần cơ bản và phụ thuộc vào phần cứng của máy tính. Tuy nhiên, ngôn ngữ cấp thấp này thiếu tính trừu tượng và sự dễ hiểu của kiến trúc tập lệnh máy tính.
Ví dụ: ngôn ngữ máy (machine language) và ngôn ngữ Assembler (hoặc gọi là Assembly).
2. Ngôn ngữ lập trình cấp cao
Ngôn ngữ lập trình cấp cao được thiết kế để cho phép lập trình viên tạo và tương tác với các hệ thống máy tính mà không cần kiến thức cụ thể về bộ xử lý hay phần cứng.
Các ngôn ngữ cấp cao sử dụng từ lệnh và cú pháp dễ hiểu, giúp dễ học và sử dụng hơn. Chúng cũng cung cấp các công cụ phát triển hỗ trợ cho lập trình viên, bao gồm thư viện và các chức năng tích hợp sẵn.
Nhiều loại ngôn ngữ cấp cao được sử dụng phổ biến ngày nay, ví dụ như: Python, Java, C++, C#, JavaScript,…
III. Các loại ngôn ngữ lập trình phổ biến
1. Java
Theo thống kê, có hơn 3 tỷ thiết bị sử dụng Java, là một trong những ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất. Java được sử dụng rộng rãi trong viết ứng dụng di động (đặc biệt là Android), ứng dụng trên máy tính và website.
Java có mã nguồn mở, miễn phí và truy cập an toàn và nhanh chóng. Nó cũng có cộng đồng lập trình viên lớn (hàng chục triệu thành viên).
2. JavaScript
JavaScript là một ngôn ngữ đa mô hình, động có kiểu dữ liệu và thuật toán, đối tượng tích hợp và phương thức. Cú pháp của nó dựa trên ngôn ngữ Java và C, nhiều cấu trúc từ các ngôn ngữ này cũng áp dụng cho JavaScript. JavaScript hỗ trợ lập trình hướng đối tượng với nguyên mẫu đối tượng và lớp.
3. PHP
PHP (Hypertext Preprocessor) là ngôn ngữ mã nguồn mở phù hợp cho việc phát triển web và có thể nhúng vào HTML. PHP thường được sử dụng để quản lý nội dung động, cơ sở dữ liệu, theo dõi phiên, thậm chí xây dựng trang web thương mại điện tử. Nhiều cơ sở dữ liệu được tích hợp sẵn PHP, ví dụ như MySQL, PostgreSQL, Oracle, Sybase, Informix và Microsoft SQL Server.
4. Ruby
Ruby là ngôn ngữ kịch bản phía máy chủ có cấu trúc tương đồng với Python và PERL. Người lập trình thường sử dụng Ruby để viết các tập lệnh Giao diện cổng chung (CGI). Ruby có thể được nhúng vào tính năng đánh dấu siêu văn bản trên website (HTML).
5. C
C# là ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng có mục đích chung, có cấu trúc và dễ học. C# thường được tích hợp trong Microsoft .Net Framework và có thể được biên dịch trên nhiều nền tảng máy tính. Với cấu trúc đơn giản, C# hấp dẫn cho những người đã quen thuộc với C, C++ hoặc Java.
6. Swift
Swift là ngôn ngữ lập trình đa dụng được xây dựng với các mô hình thiết kế phần mềm tiên tiến nhưng vẫn đảm bảo hiệu suất và an toàn. Mục tiêu của Swift là tạo ra ngôn ngữ lập trình tốt nhất trong việc phát triển hệ thống, ứng dụng di động và máy tính để bàn, cũng như mở rộng quy mô sang các dịch vụ đám mây.
7. R
R được sáng tạo bởi Ross Ihaka và Robert Gentleman tại Đại học Auckland, New Zealand và được phát triển bởi Nhóm Phát triển R Core.
R là ngôn ngữ lập trình nhưng cũng được coi là một môi trường phần mềm để phân tích thống kê, biểu đồ và báo cáo. R có số lượng lớn các gói mở rộng đã được phát triển; số lượng gói có sẵn trên CRAN gần đây đã đạt 10.000. Hiện tại, ngôn ngữ lập trình này được duy trì bởi một nhóm quốc tế gồm khoảng 20 nhà thống kê và nhà khoa học máy tính.
8. C và C++
C++ là ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng dành cho các chương trình có thể chia sẻ và tái sử dụng mã, nhằm giảm chi phí phát triển. C++ có thể chạy trên nhiều nền tảng và được sử dụng để phát triển ứng dụng đa nền tảng. Ngôn ngữ này được đánh giá là thú vị và dễ học.
Trong khi đó, C là ngôn ngữ lập trình đa năng, là một ngôn ngữ lập trình cấp cao. Cung cấp giao diện cơ bản, đồng nhất và tối ưu cho hầu hết các hệ thống lập trình. Do đó, không khó hiểu khi C lại được các lập trình viên thường xuyên chọn để viết và phát triển phần mềm hệ thống, ứng dụng và nhúng.
IV. Lưu ý khi lựa chọn học ngôn ngữ lập trình
1. Xác định mục đích sử dụng
Không có một ngôn ngữ lập trình duy nhất phù hợp với tất cả các vấn đề trong hệ thống phần mềm. Mỗi ngôn ngữ lập trình có ưu điểm và hạn chế riêng. Bạn cần xác định rõ mục đích sử dụng và tìm hiểu các ngôn ngữ phù hợp với nhu cầu của bạn.
2. Theo dõi xu hướng phát triển
Ngành công nghiệp phần mềm đang phát triển mạnh mẽ. Các ngôn ngữ lập trình, quy trình phát triển và công cụ đang được cải tiến để phát triển mạnh mẽ. Bạn cần cập nhật và thích nghi với các xu hướng mới để phát triển ứng dụng phù hợp với yêu cầu đổi mới của thị trường.
3. Tìm hiểu nhu cầu tuyển dụng
Lập trình viên luôn là người có cơ hội việc làm trong ngành công nghiệp phần mềm. Các công ty luôn tìm kiếm những kỹ sư lập trình tài năng, kể cả những người có ít kinh nghiệm. Nên luôn nỗ lực học hỏi và đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của các công ty.
4. Xem xét mức lương
Mức lương của lập trình viên phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kinh nghiệm và kiến thức. Tuy nhiên, lập trình viên thường có mức lương cao hơn so với các ngành khác. Nên xem xét mức lương của ngôn ngữ lập trình để lựa chọn học và phát triển kỹ năng.
Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ngôn ngữ lập trình và phân biệt các loại ngôn ngữ phổ biến. Đừng quên để lại bình luận và chia sẻ bài viết này cho mọi người.
Được chỉnh sửa bởi Dnulib.
